• Karol de Glave

    ur.04.08.1752 w Szczecinie zm. 13.08.1831 w Budapeszcie (Węgry)

    (wł. Karl Georg Gottfried Glave Kołbielski) finansista, przedsiębiorca, doradca polityczny i ekonomiczny, agent wywiadu, poliglota. Pochodził z angielskiej rodziny katolickich emigrantów, która osiadła w Prusach w XVII w. Odznaczał się niezwykłą inteligencją, studiował prawoznawstwo na kilku niemieckich uniwersytetach uzyskując stopień doktora uniwersytetu w Halle w 1772 r. Władał biegle pięcioma językami w tym polskim. Do 1776 r. pracował w Berlinie jako asesor sądowy, a od 1778 r. zajmował się reorganizacja sądownictwa w Prusach Wschodnich pracując w sądzie w Królewcu. Posądzony o łapówkarstwo został skazany na dwa lata więzienia, a po odbyciu kary wydalony z Prus. Znalazł zatrudnienie jako doradca polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, uzyskał polski tytuł szlachecki i kupił majątek ziemski Kołbiel pod Warszawą. Prawdopodobnie już wtedy pracował dla wywiadu polskiego i pruskiego, być może również dla rosyjskiego. Po powstaniu kościuszkowskim porzucił Polskę na rzecz Austrii gdzie zajął się działalnością przemysłową, głównie w sektorze włókienniczym, a także pracował jako tajny doradca przy dworze wiedeńskim. Na bezpośrednie polecenie cesarza napisał kilka niezwykle trafnych tekstów krytycznych wobec polityki Prus, Rosji i Francji, zorganizował również zamach na Napoleona w 1809 r.. Po ślubie Napoleona z córką cesarza Austrii Marią Ludwiką jako człowiek, który wiedział zbyt dużo został aresztowany i bez procesu oraz postawienia zarzutów więziony jako więzień stanu niemal do końca życia. Zwolniony z więzienia zmarł dwa lata później w domu swojej córki w Budapeszcie. Przez współczesnych uważany był za jednego z najlepszych agentów wywiadu w ówczesnej Europie.

    Karol de Glave był właścicielem Kołbieli na przełomie XVIII i XIX w. Po uzyskaniu polskiego szlachectwa od nazwy miejscowości przyjął również polskie nazwisko. W światowej literaturze, głównie niemieckojęzycznej, znany jest jako baron Kolbielski.

    Fot. - Okładka współczesnego reprintu jednego z dzieł Karola de Glave

  • Anatol Mühlstein

    ur. 22.08.1889 w Warszawie zm. 29.09.1957 w Paryżu

    polski dyplomata pochodzenia żydowskiego, zwolennik asymilacji Żydów. W okresie rewolucji 1905 r. jako gimnazjalista brał udział w protestach i pod groźbą aresztowania emigrował na zachód. Studiował w na uniwersytetach w Genewie, Paryżu i Brukseli. Podczas I Wojny Światowej był aktywnym członkiem belgijskiego ruchu oporu, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zgłosił się do polskiej służby dyplomatycznej i był najpierw chargé d’affaires polskiej ambasady w Brukseli, potem radcą ambasady w Paryżu. Był bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Przed wybuchem II Wojny Światowej przebywał w Paryżu, a po kapitulacji Francji emigrował do Stanów Zjednoczonych i przyjął amerykańskie obywatelstwo. Po wojnie powrócił do Paryża i współpracował ze środowiskami „Kultury”, głównie z Józefem Czapskim. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, francuskim Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej, belgijskim Krzyżem Komandorskim Orderu Leopolda, a pośmiertnie w 1998 r. Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

    W latach 1901 – 1904 Anatol Mühlstein wraz ze starszym bratem uczęszczali do szkoły Talmudu w Kołbieli i mieszkali w domu cadyka Nuty Dunira.

    Fot. - Anatol Mühlstein w 1932 r., www.wikipedia.org

  • Zofia Nałkowska

    ur. 10.11.1884 w Warszawie zm. 17.12.1954 w Warszawie

    Polska pisarka, dramatopisarka i publicystka, bezpartyjna członkini Krajowej Rady Narodowej i posłanka na Sejm Ustawodawczy i Sejm PLR, działaczka Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, członkini Polskiej Akademii Literatury i wieloletnia wiceprezeska PEN Clubu. Choć ukończyła prywatną pensję i była absolwentką tajnego Uniwersytetu Latającego to większość wiedzy i doświadczenia zdobyła na drodze samokształcenia. Jej debiut literacki to wiersz „Pamiętam” zamieszczony w „Przeglądzie Tygodniowym” w 1898 r. natomiast pierwszy utwór prozą to drukowana w odcinkach powieść „Lodowe Pola” zamieszczana w gazecie „Prawda”. Jej najsłynniejszym dziełem jest powieść „Granica”, za którą w 1935 r. autorka otrzymała Państwową Nagrodę Literacką. Przed I Wojną Światową i w okresie międzywojennym Nałkowska często zmieniała miejsce zamieszkania i dużo podróżowała po Europie. W 1926 r. ostatecznie przeprowadziła się na powrót do Warszawy, a w 1935 r. przeniosła się z rodziną na ul. Podchorążych 101 (obecnie ul. Gagarina 33) gdzie w czasie okupacji niemieckiej wraz z siostrą prowadziła sklepik z wyrobami tabacznymi. Po śmierci autorka została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Alei Zasłużonych.

    Zofia Nałkowska w 1939 r. uciekając ze zbombardowanej Warszawy Nałkowska znalazła schronienie w majątku Dłużew należącym wówczas do Zofii Dłużewskiej–Kańskiej. Zdarzenia te opisała w jednym z tomów swoich „Dzienników czasu wojny”.

    Fot. - Zofia Nałkowska, źródło: https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/27732/669a3a963ee55a85b7e609bcd9c56456/

  • Józef Kański

    ur. 21.10.1928 r. w Warszawie zm. 19.08.2023 w Warszawie

    muzykolog i krytyk muzyczny, syn oficera 7 Pułku Ułanów Lubelskich Celestyna Kańskiego i Zofii Dłużewskiej. Studiował filologię klasyczną i muzykologię na Uniwersytecie Warszawskim i kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W latach 1953-79 był szefem redakcji muzyki operowej w Polskim Radio, a od 1955 r. był recenzentem muzycznym „Trybuny Ludu” a potem „Trybuny”. Od 1960 r. pracował również w redakcji „Ruchu Muzycznego”, a od 1962 r. współpracował z angielskim miesięcznikiem „Opera”. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wykładał w Akademii Muzycznej w Warszawie, był również wieloletnim członkiem Zarządu i Rady Naukowej Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. Laureat wielu nagród i odznaczeń m.in. Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski. Autor wielokrotnie wznawianego „Przewodnika operowego”

    Józef Kański w dzieciństwie mieszkał w Dłużewie w majątku należącym do jego matki. Był również związany z regionem pełniąc funkcję wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Szkoły w Dłużewie

    Fot. - Józef Kański w studiu Polskiego Radia, www.polskieradio.pl

  • Tadeusz Józef Żuliński

    ur.28.05.1889 r. we Lwowie – zm. 05.11.1915 r. w Sewerynówce (obecnie Ukraina)

    polski lekarz, legionista, pierwszy komendant Polskiej Organizacji Wojskowej, absolwent V Gimnazjum we Lwowie, najpierw student chemii na Politechnice Lwowskiej potem wydziału lekarskiego na Uniwersytecie Lwowskim, którego dyplom uzyskał w 1913 r. Należał do Związku Strzeleckiego, a po ukończeniu kursu oficerskiego Związku Walki Czynnej do grona 70 osób wyróżnionych przez Józefa Piłsudskiego znakiem oficerskim „Parasol”. W 1914 r. był komendantem ZS w Zagłębiu Dąbrowskim, a po ogłoszeniu mobilizacji walczył w I Kompani Kadrowej pełniąc funkcję adiutanta J. Piłsudskiego. Następnie jako komendant POW zajął się tworzeniem jej struktur w zaborze rosyjskim. Po zajęciu Warszawy przez wojska niemieckie zorganizował tzw. batalion warszawski, z którym wyruszył aby dołączyć do I Brygady Legionów. W I Brygadzie został mianowany dowódcą 2 kompani VI batalionu i jesienią 1915 r. wziął udział w ciężkich walkach na Wołyniu. Ranny 29 października w bitwie pod Kamieniuchą zmarł wkrótce potem w szpitalu. Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami i Krzyżem Walecznych.

    Batalion warszawski dowodzony przez Żulińskiego wyruszył na front 22 sierpnia 1915 r. Na swój pierwszy nocleg strzelcy zatrzymali się w majątku Dłużew pod Kołbielą.

    Fot. - Tadeusz Józef Żuliński w „Legiony Polskie” - Michał Klimecki i Władysław Klinczak

  • Franciszek Biberstein Żarnowski

    ur. 23.09.1882 w Otoczni koło Mławy – zm. 22.07.1938 r. w Brzezinach pod Kielcami

    oficer Wojska Polskiego, instruktor jazdy konnej w rosyjskim pułku dragonów, z którego zbiegł dołączając w Warszawie do batalionu Warszawskiego i razem z nim do 1 Brygady Legionów gdzie był wachmistrzem w 1 Pułku Ułanów. Internowany razem z wieloma innymi żołnierzami w obozie w Szczypiornie po zwolnieniu dołączył do sformowanego w Lublinie 3 Pułku Ułanów, który potem przemianowano na 7 Pułk Ułanów Lubelskich. Franciszek Żarnowski był dowódcą 3 szwadronu i w wojnie polsko-bolszewickiej przeszedł cały szlak bojowy pułku odznaczając się wyjątkowym bohaterstwem i odnosząc poważne rany. Po wojnie nadal służył w pułku, którego bazą stał się Mińsk Mazowiecki. Potem jako emerytowany pułkownik w 1931 r. kupił majątek w Brzezinach pod Kielcami gdzie zajął się hodowlą koni na potrzeby wojska.

    Franciszek Żarnowski był jednym z wyróżniających się strzelców batalionu warszawskiego. Po wymarszu z Warszawy na swój pierwszy nocleg strzelcy wybrali majątek Dłużew pod Kołbielą. Po wojnie polsko-bolszewickiej Żarnowski stacjonował ze swoim pułkiem w Mińsku Mazowieckim i był bardzo częstym gościem w Dłużewie podtrzymując zawarte wcześniej przyjaźnie.

    Fot. - Franciszek Żarnowski, www.brzeziny.org.pl